धर्म, राजकारण आणि आतंक: एकतेची अखंड हाक
“धर्माच्या नावावर दहशतवाद आणि राजकारण: एकजुटीचा शंखनाद”
भारत हा विविधतेचा देश आहे, जिथे वेगवेगळ्या धर्मांचे, संस्कृतींचे आणि परंपरांचे लोक शतकानुशतके एकत्र नांदत आहेत. ही वैविध्यता आपल्या देशाची खरी ताकद आहे, जी आपल्याला जगाच्या पाठीवर एक अनोखी ओळख देते. परंतु, गेल्या काही दशकांमध्ये धर्माच्या नावावर राजकारण आणि दहशतवादाने या सामाजिक सलोख्याला आणि एकतेला गंभीर आव्हान दिले आहे. दहशतवादी आणि काही राजकीय गट धर्माचा गैरवापर करून समाजात फूट पाडण्याचे, अस्थिरता निर्माण करण्याचे आणि स्वतःचे स्वार्थ साधण्याचे प्रयत्न करत आहेत. याचे ठळक उदाहरण म्हणजे पहलगाम येथील दहशतवादी हल्ला, जिथे धर्म विचारून निर्दोष लोकांची क्रूर हत्या करण्यात आली. अशा घटना देशाच्या इतिहासात अभूतपूर्व आहेत आणि त्या दर्शवतात की दहशतवाद्यांनी धर्माचा उपयोग समाजाला खंडित करण्याचे आणि भय पसरवण्याचे प्रभावी हत्यार बनवले आहे. या गंभीर समस्येला आळा घालण्यासाठी आणि देशाला एका सुरक्षित भविष्याकडे नेण्यासाठी सर्व भारतीयांनी एकजुटीने लढण्याची वेळ आली आहे.
धर्म आणि दहशतवाद: एक घातक समीकरण
दहशतवाद्यांनी धर्माला आपल्या हिंसक कृत्यांचे साधन बनवले आहे. धर्म हा मुळात माणसाच्या आध्यात्मिक आणि नैतिक जीवनाचा आधार आहे. तो शांतता, प्रेम आणि करुणेचा संदेश देतो. परंतु दहशतवादी याचा गैरवापर करून समाजात भय, द्वेष आणि हिंसाचार पसरवतात. पहलगाम येथील हल्ला हा याचा ज्वलंत पुरावा आहे. या हल्ल्यात दहशतवाद्यांनी धर्माच्या आधारावर लोकांना लक्ष्य केले आणि क्रूरपणे त्यांची हत्या केली. अशा घटना केवळ हिंसाचारापुरत्या मर्यादित नसतात, तर त्या समाजात दीर्घकालीन अविश्वास आणि विद्वेषाचे बीज रोवतात.
दहशतवादी धर्माचा वापर का करतात, याचे कारण स्पष्ट आहे. धर्म हा लोकांच्या भावनांशी थेट जोडलेला आहे. धार्मिक भावनांना चिथावणे, लोकांना भडकवणे आणि त्यांच्यात हिंसाचाराला प्रोत्साहन देणे तुलनेने सोपे आहे. दहशतवादी याच कमकुवतपणाचा फायदा घेतात. ते धर्माच्या नावावर तरुणांना भडकवतात, त्यांना चुकीच्या मार्गावर नेण्याचा प्रयत्न करतात आणि समाजात अराजकता निर्माण करतात. यामुळे देशाची एकता, प्रगती आणि स्थिरता धोक्यात येते. शिवाय, धार्मिक आधारावर हिंसाचार केल्याने दहशतवाद्यांना आपल्या कृत्यांना “न्याय्य” ठरवण्याची संधी मिळते, ज्यामुळे त्यांचा प्रचार अधिक प्रभावी होतो.
राजकारण आणि धर्म: समाजाला खंडित करणारा खेळ
धर्माचा गैरवापर केवळ दहशतवादीच करत नाहीत, तर काही राजकीय गटही आपल्या स्वार्थासाठी धर्माचा उपयोग करतात. निवडणुका जिंकण्यासाठी, मतदारांचे ध्रुवीकरण करण्यासाठी किंवा समाजात आपले वर्चस्व प्रस्थापित करण्यासाठी धर्माचा आधार घेतला जातो. अशा राजकारणामुळे समाजात धार्मिक तणाव वाढतो आणि सामाजिक सलोखा धोक्यात येतो. जेव्हा राजकीय नेते धार्मिक मुद्द्यांना हवा देतात, भडकाऊ भाषणे करतात किंवा धर्माच्या नावावर मतांचा जोगवा मागतात, तेव्हा ते अप्रत्यक्षपणे दहशतवाद्यांना आणि इतर विघातक शक्तींना बळ देतात.
भारतासारख्या बहुधर्मीय आणि बहुसांस्कृतिक देशात धर्म आणि राजकारण यांचे मिश्रण अत्यंत घातक आहे. धार्मिक आधारावर मतांचे ध्रुवीकरण करणे किंवा धार्मिक भावनांचा गैरफायदा घेणे यामुळे समाजात अविश्वास आणि तणाव वाढतो. याचा परिणाम म्हणून सामाजिक एकता कमकुवत होते आणि दहशतवादी आपल्या कृत्यांना पोषक वातावरण मिळते. अशा राजकारणामुळे समाजातील सामान्य माणूस गोंधळात पडतो आणि धर्माच्या नावावर हिंसाचाराला बळी पडतो.
ऐतिहासिक आणि समकालीन संदर्भ
भारताच्या इतिहासात अनेकदा धर्माचा उपयोग समाजाला एकत्र आणण्यासाठी झाला आहे. स्वातंत्र्यलढ्यात सर्व धर्मांचे नेते एकत्र आले आणि देशाला स्वातंत्र्य मिळवून देण्यासाठी लढले. परंतु, स्वातंत्र्यानंतर काही राजकीय आणि सामाजिक शक्तींनी धर्माचा उपयोग स्वार्थासाठी सुरू केला. 1980 आणि 1990 च्या दशकात धार्मिक तणाव आणि दंगलींनी देशाला हादरवून सोडले. आता दहशतवादाने याला नवे आणि अधिक घातक रूप दिले आहे.
पहलगामसारख्या घटना दर्शवतात की दहशतवादी आता केवळ हिंसाचारापुरतेच मर्यादित नाहीत, तर ते समाजाच्या मूळ संरचनेला हादरा देण्याचा प्रयत्न करत आहेत. धर्म विचारून हत्या करणे ही केवळ क्रूरता नाही, तर समाजाला खोलवर खंडित करण्याची रणनीती आहे. अशा घटनांमुळे सामान्य माणसाच्या मनात भीती आणि अविश्वास निर्माण होतो, ज्यामुळे सामाजिक एकता कमकुवत होते.
दहशतवादाविरुद्ध एकजुटीची गरज
धर्माच्या नावावर पसरवल्या जाणाऱ्या दहशतवादाला आणि राजकारणाला आळा घालण्यासाठी समाजाने एकजुटीने पुढे येणे आवश्यक आहे. यासाठी काही ठोस पावले उचलली पाहिजेत:
1. शिक्षण आणि जागरूकता : समाजात शिक्षणाचा प्रसार करणे आणि धार्मिक जागरूकता वाढवणे गरजेचे आहे. लोकांना धर्माचा खरा अर्थ समजावून सांगितला पाहिजे आणि दहशतवाद्यांच्या खोट्या प्रचाराला बळी पडू नये यासाठी शिक्षणाचा उपयोग केला पाहिजे. शाळा, महाविद्यालये आणि सामाजिक संस्थांनी यात महत्त्वाची भूमिका बजावली पाहिजे. विशेषतः तरुणांना दहशतवादी प्रचारापासून वाचवण्यासाठी त्यांना योग्य मार्गदर्शन आणि शिक्षण देणे आवश्यक आहे.
2. धार्मिक नेत्यांची जबाबदारी : सर्व धर्मांचे नेते, गुरू आणि प्रभावशाली व्यक्तींनी पुढे येऊन शांतता, प्रेम आणि एकतेचा संदेश दिला पाहिजे. त्यांनी आपल्या अनुयायांना दहशतवाद आणि हिंसाचाराविरुद्ध उभे राहण्याचे आवाहन केले पाहिजे. धार्मिक नेत्यांनी आपल्या समुदायात सलोखा आणि सहिष्णुता वाढवण्यासाठी सक्रियपणे प्रयत्न केले पाहिजेत.
3. कठोर कायदेशीर कारवाई : दहशतवाद्यांविरुद्ध आणि धार्मिक विद्वेष पसरवणाऱ्यांविरुद्ध कठोर कायदेशीर कारवाई करणे आवश्यक आहे. सरकारने अशा घटनांना तात्काळ आळा घालण्यासाठी प्रभावी यंत्रणा उभारली पाहिजे. यासाठी गुप्तचर यंत्रणांचे बळकटीकरण, दहशतवादी कारवायांवर त्वरित कारवाई आणि कठोर शिक्षेची तरतूद करणे गरजेचे आहे.
4. सामाजिक एकतेचे प्रयत्न : समाजातील सर्व घटकांनी एकत्र येऊन धार्मिक सलोखा आणि एकता वाढवली पाहिजे. सांस्कृतिक आणि धार्मिक कार्यक्रम, सामुदायिक उपक्रम आणि संवादाच्या माध्यमातून सर्व धर्मांच्या लोकांना एकत्र आणण्याचे प्रयत्न केले पाहिजेत. स्थानिक पातळीवर सामाजिक एकतेचे उपक्रम राबवले पाहिजेत, ज्यामुळे लोकांमधील अविश्वास कमी होईल.
5. माध्यमांची जबाबदारी : प्रसारमाध्यमांनी आपली भूमिका जबाबदारीने पार पाडली पाहिजे. धार्मिक तणाव वाढवणाऱ्या बातम्या किंवा अफवांना प्रसिद्धी देणे टाळले पाहिजे. त्याऐवजी एकता, शांतता आणि सलोख्याचा संदेश देणाऱ्या बातम्यांना प्राधान्य दिले पाहिजे. सोशल मीडियावर पसरवल्या जाणाऱ्या खोट्या माहितीला आळा घालण्यासाठीही माध्यमांनी आणि सरकारने पावले उचलली पाहिजेत.
6. तरुणांचे सक्षमीकरण : दहशतवादी प्रचाराचा सर्वाधिक बळी ठरतात ते तरुण. त्यांना रोजगार, शिक्षण आणि सकारात्मक दृष्टिकोन देऊन सक्षम केले पाहिजे. तरुणांना रचनात्मक कार्यात गुंतवून आणि त्यांना देशाच्या प्रगतीत सहभागी करून त्यांना चुकीच्या मार्गावर जाण्यापासून रोखता येईल.
एकजुटीचा शंखनाद
धर्माच्या नावावर दहशतवाद आणि राजकारणाला बळी पडणे म्हणजे आपल्या देशाच्या मूलभूत तत्त्वांचा आणि आदर्शांचा अपमान आहे. भारत हा सर्वधर्मसमभावाचा देश आहे, आणि हीच आपली खरी ताकद आहे. दहशतवादी आणि विघातक शक्तींना यशस्वी होऊ द्यायचे नसेल, तर आपण सर्वांनी एकजुटीने त्यांच्याविरुद्ध लढले पाहिजे. पहलगामसारख्या घटना आपल्याला सावध करतात की आता निष्क्रिय राहण्याची वेळ नाही. आपण सर्वांनी मिळून दहशतवाद आणि धार्मिक विद्वेषाविरुद्ध शंखनाद केला पाहिजे.
देशातील प्रत्येक नागरिकाने आपली जबाबदारी ओळखली पाहिजे. धर्म, जात, पंथ किंवा भाषा यापलीकडे जाऊन आपण एक भारतीय म्हणून एकत्र उभे राहिले पाहिजे. दहशतवाद्यांचे मनसुबे यशस्वी होऊ नयेत, यासाठी आपण शांतता, एकता आणि प्रेमाचा मार्ग अवलंबला पाहिजे. सरकार, समाज, धार्मिक नेते, माध्यमे आणि प्रत्येक नागरिक यांनी एकत्र येऊन या आव्हानावर मात केली पाहिजे. केवळ एकजुटीने आणि ठाम निश्चयाने आपण आपल्या देशाला एका उज्ज्वल, सुरक्षित आणि समृद्ध भविष्याकडे नेऊ शकतो.
आपण एक आहोत, आणि एकच राहू!
About The Author
