हत्तींच्या हल्ल्याने दोन जिल्हे हादरले: चंद्रपूरात बळी, गडचिरोलीत नुकसान
“गडचिरोलीत टस्कर हत्तींचा धुमाकूळ: चंद्रपुरात एकाचा मृत्यू, शेतकऱ्यांचे नुकसान, नागरिकांमध्ये दहशत”
गडचिरोली, १८ जून : गडचिरोली आणि चंद्रपूर जिल्ह्यांत गेल्या दोन महिन्यांपासून धुमाकूळ घालणारे दोन टस्कर हत्ती पुन्हा गडचिरोलीत परतले असून, त्यांनी शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान केले आहे. रविवारी (१५ जून) चंद्रपूर जिल्ह्यातील सिंदेवाही तालुक्यातील जाटलापूर येथे या हत्तींनी एका व्यक्तीला ठार केले, तर सोमवारी (१६ जून) आरमोरी तालुक्यातील वैरागड परिसरात धानाच्या परह्यांचे नुकसान केले. या घटनांमुळे शेतकरी आणि नागरिकांमध्ये चिंता आणि दहशतीचे वातावरण पसरले आहे.
हत्तींचा धुमाकूळ आणि शेतीचे नुकसान
सोमवारी रात्री वैरागड परिसरात या टस्कर हत्तींनी शेतात घुसून धानाच्या परह्यांचे मोठे नुकसान केले. सध्या धानाची परही लहान अवस्थेत असून, हत्तींनी ती पायदळी तुडवली. वैरागड येथील विश्वनाथ खंडारकर, अजय सोमनकर, सुधाकर बनकर, राकेश सोमनकर आणि अरुण बनकर यांच्या शेतांचे यामुळे नुकसान झाले. वासाळा-वैरागड रस्ता ओलांडताना हे हत्ती अनेकांना दिसले, ज्यामुळे परिसरात भीतीचे वातावरण आहे. मागील तीन वर्षांपासून सुमारे ३० हत्तींचा कळप गडचिरोली आणि चंद्रपूर जिल्ह्यांत फिरत आहे. हा कळप ओडिशातून छत्तीसगडमार्गे गडचिरोलीत आला असून, अधिवास बाधित झाल्याने त्यांचे स्थलांतर सुरू आहे. या कळपाने आतापर्यंत शेतीचे मोठे नुकसान केले आहे, ज्यामुळे शेतकरी आर्थिक संकटात सापडले आहेत.
मानवी जीवितहानी आणि जखमी
रविवारी चंद्रपूरच्या जाटलापूर येथे या टस्कर हत्तींनी एका व्यक्तीला ठार केले. ही घटना ताजी असतानाच मंगळवारी (१७ जून) सकाळी सहा वाजता आरमोरी तालुक्यातील देऊळगाव येथील बाबूराव मदा निमकर (वय ७६) हे गावाबाहेर शौचास गेले असता हत्तींचा सामना झाला. हत्ती येत असल्याचे पाहून त्यांनी गावाकडे धाव घेतली, मात्र घाबरून तोल जाऊन ते जमिनीवर कोसळले. यात त्यांच्या हात आणि पायाला गंभीर जखमा झाल्या. त्यांना तातडीने गडचिरोली जिल्हा रुग्णालयात दाखल करण्यात आले असून, उपचार सुरू आहेत. आरमोरीचे प्रभारी वनपरिक्षेत्र अधिकारी धोंडने यांनी रुग्णालयात जाऊन निमकर यांची भेट घेतली. गावकऱ्यांनी वनविभागाकडे बाबूराव निमकर यांना तातडीने मदत देण्याची मागणी केली आहे.
हत्तींचा वावर आणि वनविभागाचे आवाहन
सध्या हे दोन टस्कर हत्ती वैरागड-कराडी जंगल परिसरात फिरत असून, त्यांचे अनेक गावांमध्ये प्रवेश केल्याचे व्हिडीओ सोशल मीडियावर व्हायरल झाले आहेत. यापूर्वी या हत्तींनी कोणालाही हानी पोहोचवली नव्हती, परंतु आता त्यांच्या आक्रमक वर्तनामुळे नागरिकांमध्ये भीती वाढली आहे. वनविभागाने नागरिकांना सावधगिरी बाळगण्याचे आवाहन केले आहे. “नागरिकांनी विनाकारण जंगलात प्रवेश करू नये, हत्तींचा पाठलाग करू नये किंवा त्यांना डिवचण्याचा प्रयत्न करू नये,” असे वनविभागाने स्पष्ट केले आहे. तसेच, गावात हत्ती दिसल्यास तातडीने वनविभागाला कळवण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत.
वनविभागाच्या उपाययोजना आणि आव्हाने
वनविभागाने हत्तींना पळवण्यासाठी ध्वनीयंत्र, फटाके आणि इतर उपाययोजना केल्या असल्या तरी नुकसान थांबवण्यात त्यांना पूर्ण यश आलेले नाही. हत्तींचा अधिवास नष्ट होणे, जंगलातील अन्न आणि पाण्याची कमतरता यामुळे हे हत्ती मानवी वस्त्यांकडे येत असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. गडचिरोली आणि चंद्रपूर जिल्ह्यांतील जंगल परिसरात हत्तींसाठी योग्य अधिवास निर्माण करणे आणि त्यांचे स्थलांतर नियंत्रित करणे हे वनविभागासमोरील मोठे आव्हान आहे.
शेतकऱ्यांचे गाऱ्हाणे
हत्तींच्या हल्ल्यांमुळे शेतकरी आर्थिक संकटात सापडले आहेत. धान, मका आणि इतर पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होत असून, शेतकऱ्यांना नुकसानभरपाई मिळण्यातही अडचणी येत आहेत. “आम्ही रात्रंदिवस मेहनत करतो, पण हत्ती येऊन सगळं उद्ध्वस्त करतात. वनविभागाने यावर कायमस्वरूपी उपाय करावा,” अशी मागणी वैरागड येथील शेतकरी विश्वनाथ खंडारकर यांनी केली.
“हत्तींच्या या समस्येवर कायमस्वरूपी तोडगा काढण्यासाठी वनविभाग, स्थानिक प्रशासन आणि तज्ज्ञांनी एकत्रित प्रयत्न करणे गरजेचे आहे. हत्तींच्या स्थलांतर मार्गांचा अभ्यास, त्यांच्यासाठी जंगलात पुरेसे अन्न-पाणी उपलब्ध करणे आणि मानव-हत्ती संघर्ष टाळण्यासाठी जागरूकता मोहीम राबवणे यासारख्या उपाययोजनांवर भर देणे आवश्यक आहे. तोपर्यंत गडचिरोलीतील शेतकरी आणि नागरिकांना सावध राहून या संकटाचा सामना करावा लागणार आहे.”
About The Author
