कुरखेडा: तळेगाव गट ग्रामपंचायतीत पाणीटंचाईने ग्रामस्थ हैराण; आंदोलनाचा इशारा
कुरखेडा, २३ मे : कुरखेडा तालुक्यातील तळेगाव गट ग्रामपंचायत अंतर्गत येणाऱ्या वाकडी-मोहगाव गावांमध्ये पिण्याच्या पाण्याची तीव्र टंचाई निर्माण झाली आहे. गावापासून ३ किलोमीटर अंतरावर असलेल्या सती नदीच्या पात्रात गड्डे खणून पाणी मिळवण्यासाठी ग्रामस्थांना, विशेषत: महिलांना, रोज भटकंती करावी लागत आहे. या समस्येकडे गट ग्रामपंचायत आणि पंचायत समिती प्रशासनाचे लक्ष वेधण्यासाठी ग्रामस्थांनी कुरखेडा पंचायत समिती कार्यालयावर मोर्चा काढण्याचा आणि तळेगाव गट ग्रामपंचायतीसमोर निदर्शने करून निषेध व्यक्त करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
जल जीवन मिशन ठरतेय कुचकामी
केंद्र सरकारच्या महत्त्वाकांक्षी जल जीवन मिशन अंतर्गत घराघरात नळजोडणी देण्याच्या योजनेला तळेगाव गट ग्रामपंचायतीत सुरुवात झाली आहे. गावात निम्म्याहून अधिक घरांमध्ये नळजोडण्या झाल्या असल्या, तरी जलकुंभाखाली मारलेले बोअर निष्क्रिय ठरले आहेत. यामुळे पाणीपुरवठा योजनेचे काम रखडले असून, ग्रामस्थांना पाण्यासाठी वणवण करावी लागत आहे. “मागील वर्षापासून जल जीवन मिशन अंतर्गत काम सुरू आहे, पण अजूनही आमच्या घरात पाण्याचा थेंबही पोहोचलेला नाही,” अशी खंत वाकडी गावातील रहिवासी सुमनताई मेश्राम यांनी व्यक्त केली.
वाढत्या तापमानाने पाण्याची मागणी वाढली
यंदा तापमानात लक्षणीय वाढ झाल्याने भूजल पातळी खालावली आहे. अनेक विहिरी कोरड्या पडल्या असून, दुहेरी पीक पद्धतीमुळे पाण्याची मागणी वाढली आहे. यामुळे पाणीटंचाई अधिक गंभीर बनली आहे. “आम्ही पंचायतीकडे वारंवार मागणी केली, पण कोणताही ठोस उपाय झालेला नाही. आता सती नदीतून पाणी आणण्याशिवाय पर्याय नाही,” असे मोहगाव येथील रहिवासी यांनी सांगितले. ग्रामस्थांनी पाण्यासाठी धावपळ वाढल्याने प्रशासनाविरोधात संताप व्यक्त केला आहे.
ग्रामस्थांचा आंदोलनाचा इशारा
पाणीटंचाईच्या समस्येवर तातडीने उपाययोजना न झाल्यास तीव्र आंदोलन करण्याचा इशारा ग्रामस्थांनी दिला आहे. “आम्ही पंचायत समिती आणि ग्रामपंचायत प्रशासनाला अनेकदा निवेदने दिली, पण कोणतीही कारवाई झाली नाही. आता आम्हाला रस्त्यावर उतरावे लागेल,” असे तळेगाव गट ग्रामपंचायतीतील एका ग्रामस्थाने सांगितले. ग्रामस्थांनी जल जीवन मिशन योजनेचे उर्वरित काम त्वरित पूर्ण करून गावात नियमित पाणीपुरवठा सुरू करण्याची मागणी केली आहे.
प्रशासनाची भूमिका काय?
कुरखेडा पंचायत समितीचे गटविकास अधिकारी धीरज पाटील यांनी सांगितले की, जल जीवन मिशन अंतर्गत काम प्रगतीपथावर आहे, परंतु भूजल पातळी खालावल्याने काही तांत्रिक अडचणी येत आहेत. “आम्ही पर्यायी उपाययोजना करत आहोत. लवकरच गावात टँकरद्वारे पाणीपुरवठा सुरू करू,” असे त्यांनी आश्वासन दिले. मात्र, ग्रामस्थांनी या आश्वासनांवर विश्वास ठेवण्यास नकार दिला आहे. “प्रत्येक वर्षी आश्वासने मिळतात, पण परिस्थिती जैसे थे आहे,” असे वाकडी गावातील सरपंचांनी नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले.
जल जीवन मिशनची उद्दिष्टे आणि वास्तव
जल जीवन मिशन अंतर्गत प्रत्येक ग्रामीण कुटुंबाला दररोज 55 लिटर प्रति व्यक्ती शुद्ध पाणी पुरवण्याचे उद्दिष्ट आहे. यासाठी केंद्र आणि राज्य सरकार 50:50 टक्के आर्थिक जबाबदारी घेते, तर 10 टक्के लोकवर्गणी ग्रामपंचायतीमार्फत जमा केली जाते. मात्र, तळेगाव गट ग्रामपंचायतीत योजनेची अंमलबजावणी संथ गतीने होत असल्याने ग्रामस्थांमध्ये असंतोष वाढत आहे.
ग्रामस्थांनी पाणीपुरवठ्यासाठी तात्काळ उपाययोजना करण्याची मागणी केली आहे. यामध्ये नवीन विहिरी, जलशुद्धीकरण केंद्र, आणि कार्यक्षम वितरण व्यवस्था उभारण्याची गरज आहे. तसेच, सांडपाणी व्यवस्थापनासाठी भविष्यात भूमिगत गटारींची व्यवस्था करण्याची आवश्यकता ग्रामस्थांनी व्यक्त केली आहे. जोपर्यंत प्रशासनाकडून ठोस पावले उचलली जात नाहीत, तोपर्यंत ग्रामस्थांचा लढा सुरू राहणार असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले आहे.
या समस्येचे निराकरण होईपर्यंत तळेगाव गट ग्रामपंचायतीतील ग्रामस्थांचे आंदोलन आणि प्रशासनाविरोधातील नाराजी कायम राहण्याची शक्यता आहे.
About The Author
